Halina Mikołajska była znakomitą aktorką i reżyserką teatralną. Tworzącą i występującą między innymi na deskach Teatru Dramatycznego, Teatru Współczesnego czy Teatru Narodowego, a także w ramach Teatru Telewizji. Wykładała także w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie oraz recytowała poezję między innymi Czesława Miłosza i Jana Pawła II. W latach 70. zaangażowała się w działalność opozycyjną, za co była wielokrotnie zastraszana i szykanowana przez władzę, a w stanie wojennym została internowana. W 1975 roku podpisała „Memoriał 59”, list 59 wybitnych intelektualistów przeciwko planowanym przez władzę zmianom w konstytucji, a rok później poparła apel w obronie radomskich robotników. Aktywnie zaangażowała się także w działalność Komitetu Obrony Robotników. Jako początkowo beneficjentka systemu, tak wspominała czasy, w których cieszyła się przychylnością władzy ludowej: „Nagrody i bankiety, nie tyle u Goebbelsa, co u Bieruta, Sokorskiego, Cyrankiewicza (…) Jestem cząstką pewnego obrzydliwego monopolu, monopolu propagandy.” Niedługo przed śmiercią, wzięła jeszcze udział w pierwszych wolnych wyborach.
W rocznicę śmierci, jak co roku, pod Jej pomnikiem w parku Edwarda Śmigłego-Rydza w Warszawie odbywa się spotkanie Jej przyjaciół oraz miłośników Jej artystycznego kunsztu.
Fot. Archiwum Bogusław Sonik
