Zachęcam do zapoznania się z opinią prawną na temat decyzji rządu o otwarciu placówek oświatowych.
Być może warto pójść za przykładem Hanny Zdanowskiej – prezydent Łodzi, gdzie najpierw prowadzone są badania na obecność COVID-19, a potem przywraca się tradycyjną formę nauczania?
29 kwietnia br. Minister Edukacji wydał przepisy, w których zezwolił na otwarcie z dniem 6 maja przedszkoli, oddziałów przedszkolnych przy szkołach podstawowych i innych form wychowania przedszkolnego, na zasadach określonych w wytycznych Ministerstwa Zdrowia, Głównego Inspektora Sanitarnego i Ministerstwa Edukacji Narodowej. Wiele przedszkoli nie jest jednak gotowych do przyjęcia dzieci w tym terminie, z uwagi na obecną sytuację epidemiczną, jak i brak możliwości przygotowania placówki i personelu w tak krótkim czasie.
Rozwiązaniem tej sytuacji jest przepis §18 ust.2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31.12.2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach, który daje dyrektorom przedszkoli możliwość zawieszenia zajęć w placówce, w sytuacji gdy wystąpiły na danym terenie zdarzenia, które mogą zagrozić zdrowiu uczniów – a taką sytuacją jest niewątpliwie obecnie panująca epidemia koronawirusa. Decyzję taką mogą jednak podjąć za zgodą organu prowadzącego.
Dyrektor musi wydać w tej sprawie stosowne zarządzenie, opublikować je na stronie internetowej i tablicy ogłoszeń przedszkola.
Decyzja o otwarciu placówek w okresie ciągłego wzrostu zachorowań jest w mojej ocenie przedwczesna.
Ponadto nie mamy w tej chwili wytycznych w formie rozporządzenia, które jednoznacznie określałyby warunki, jakie placówki powinny spełniać, aby mogły zostać otwarte. Wytyczne zamieszczone na stronach rządowych są bardzo ogólne i praktycznie przerzucają odpowiedzialność za przygotowanie placówki i bezpieczeństwo podopiecznych i pracowników na organ prowadzący i dyrektora.
Rząd nie po raz pierwszy podejmuje decyzję w sprawach należących do kompetencji władz lokalnych, bez konsultowania tych decyzji. Jednocześnie rząd nie bierze żadnej odpowiedzialności za swoje decyzje przerzucając ją całkowicie na władze lokalne, które czekają na bardzo jasne rozporządzenie premiera i ministra zdrowia. Władze lokalne same takich decyzji nie mogą podjąć, bo nie mają całego instrumentarium, które posiada rząd. To jest kwestia wzięcia odpowiedzialności za życie i zdrowie wielu osób. Władze lokalne nie mogą wziąć na siebie odpowiedzialności za zdrowie i życie dzieci, w tym bardzo małych dzieci, opiekunów, wychowawców, także rodziców i dziadków, którzy te dzieci odprowadzają do przedszkola.
Dyrektor placówki oświatowej może ponieść odpowiedzialność: cywilną, pracowniczą (porządkową i materialną), karną, za wykroczenie, w związku z przesłankami odpowiedzialności związanymi z funkcjonowaniem placówki oświatowej w stanie epidemii. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono na podstawie porozumienia jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
Wybrane czyny niedozwolone w praktyce szkolnej w stanie epidemii:
Art. 5 ust. 7 pkt 1 i 2 ustawy o systemie oświaty określa jako zadania organu prowadzącego szkołę lub placówkę: zapewnienie warunków działania szkoły, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki.
Art. 39 ust. 1 pkt 5a ustawy o systemie oświaty i art. 7 ust. 2 pkt 6 ustawy Karta Nauczyciela nakładają na dyrektora szkoły obowiązek: wykonywania zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę lub placówkę. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach szczegółowo określa zadania dyrektora w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki.
Art. 6 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela zobowiązuje nauczyciela do: realizowania zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach.
Wina w nadzorze (art. 427 k.c.) Odpowiedzialność z tytułu nadzoru. Obowiązek przestrzegania niezbędnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa młodzieży w szkole nie ogranicza się do wydania konkretnych nakazów, czy zakazów wynikających wprost z przepisów szczegółowych, lecz polega na stosowaniu – wynikających z zasad ogólnych – wszelkiego rodzaju środków ochrony przez nauczycieli wobec powierzonych ich pieczy uczniów.
Odpowiedzialność karna Art. 156. § 1. Kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci: ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, …. podlega karze. Art. 157. § 1. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, inny niż określony w art. 156 § 1, podlega karze. Ściganie przestępstwa określonego powyżej, jeżeli naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia nie trwał dłużej niż 7 dni, odbywa się z oskarżenia prywatnego. Art. 160. § 1. Kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo, podlega karze. Nie podlega karze za przestępstwo określone określone powyżej, jeżeli sprawca dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo. Ściganie tego przestępstwa następuje na wniosek pokrzywdzonego. Art. 106. Kto, mając obowiązek opieki lub nadzoru nad małoletnim do lat 7 albo nad inną osobą niezdolną rozpoznać lub obronić się przed niebezpieczeństwem, dopuszcza do jej przebywania w okolicznościach niebezpiecznych dla zdrowia człowieka, podlega karze .
Zgodnie z ustawą z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U.2019.0.1148 ) szkołę lub placówkę publiczną zakłada się na podstawie aktu założycielskiego. Założenie szkoły lub placówki publicznej przez osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną wymaga zezwolenia właściwego organu jednostki samorządu terytorialnego, której zadaniem jest prowadzenie szkół lub placówek publicznych odpowiednio danego typu lub rodzaju, wydanego po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty.
Odpowiedzialność za przygotowanie i funkcjonowanie placówki oświatowej w okresie pandemii ponosić będzie na zasadach ogólnych dyrektor placówki. Do dyrektora szkoły lub placówki oświatowej jako nauczyciela, nie mają zastosowania przepisy ustawy o pracownikach samorządowych – dyrektor szkoły nie jest gminnym pracownikiem samorządowym. W okresie pandemii dyrektor placówki oświatowej nie powinien uruchomić placówki, jeżeli jej uruchomienie może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia podopiecznych i ich opiekunów, pracowników i osób współpracujących ( nie zrealizowanie wszelkich wytycznych epidemicznych, brak stosownej opinii uprawnionych organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej). Organ samorządu terytorialnego ponosić będzie odpowiedzialność w zakresie nie wykonania lub nienależytego wykonania postanowień i wytycznych nałożonych na nie w zakresie zwalczania skutków pandemii przez organy państwa oraz zadań własnych.