4 czerwca 2008, 22:00
Gdy w jakimś kraju powstaje inwestycja, która może spowodować negatywne skutki dla środowiska innego kraju, to rząd tego kraju jest zobowiązany poinformować o tym kraj narażony i skonsultować z nim swoje zamierzenia. Taki obowiązek wynika z przepisów międzynarodowych, tzn. z Konwencji EKG ONZ o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, sporządzonej w Espoo w Finlandii w 1991 roku. Konwencja weszła w życie w 1997 roku. Została ona ratyfikowana przez 41 państw i Wspólnotę Europejska, w tym przez: Polskę, wszystkich naszych sąsiadów (także przez Morze Bałtyckie) z wyłączeniem Federacji Rosyjskiej. Jednak możliwości przeciwdziałania niekorzystnemu oddziaływaniu konkretnego projektu na środowisko mogą być ograniczone, gdy decyzje dotyczące tego projektu zostały podjęte na wcześniejszym etapie, tzn. na etapie planów lub programów. Dlatego w 2003 roku do Konwencji z Espoo podpisany został Protokół w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, aby plany i programy, których realizacja może mieć wpływ na środowisko, były konsultowane z państwami sąsiednimi. Obecnie trwa proces ratyfikacji tego protokółu, m. in. przez Polskę i Wspólnotę Europejską. 3 czerwca 2008 r.
Komisja Ochrony Środowiska Parlamentu Europejskiego przyjęła sprawozdanie Posła Bogusława Sonika w sprawie ratyfikacji przez Wspólnotę Europejską Protokółu do Konwencji z Espoo. Głosowanie plenarne nad przyjęciem sprawozdania zaplanowane jest na lipcową sesję Parlamentu Europejskiego w Strasburgu. Zgodnie z protokołem uzgodnieniom z państwami sąsiednimi w zakresie oddziaływania na środowisko podlegać będą plany i programy dotyczące m. in. rolnictwa, przemysłu, turystyki, gospodarki odpadami. Bardzo ważnym postanowieniem tego protokołu jest zapewnienie społeczeństwu (tzn. organizacjom, a także każdej zainteresowanej osobie) udziału w konsultacjach. Społeczeństwo będzie miało prawo wypowiedzieć się na temat planu lub programu, którego realizacja będzie miała wpływ na środowisko jego kraju. Przykładem inwestycji, dla której uzgodnienia muszą być przeprowadzone z krajem sąsiednim jest budowa spalarni odpadów w Schwedt w Niemczech. Strona niemiecka uznała, że konsultacje ze społeczeństwem oraz z administracją polską zostały przeprowadzone zgodnie z Konwencją z Espoo, natomiast strona polska ma inne zdanie. W tej sprawie Minister Środowiska Polski zwrócił się Ministra Środowiska Niemiec z prośbą o wyjaśnienie. Jednocześnie przygraniczne lokalne samorządy (z Województwa Zachodniopomorskiego) skierowały pismo do Komisji Europejskiej z prośbą o zajęcie się tą sprawą z powodu obaw o negatywne oddziaływanie tej inwestycji na środowisko i zdrowie ludzi po stronie polskiej. Procedurze konsultacji z sąsiednimi państwami w zakresie oddziaływania na środowisko podlega także budowa gazociągu północnego Nord Stream. Zgodnie z Konwencją z Espoo inwestor musi przedstawić wszystkim państwom, na terenie których inwestycja może negatywnie oddziaływać na środowisko, w tym także i Polsce, raport środowiskowy. Strona polska będzie mogła zgłosić swoje uwagi i wątpliwości, a inwestor jest zobowiązany je rozpatrzyć i ustosunkować się do nich. W sprawie szerszych informacji dotyczących Konwencji z Espoo i Protokółu prosimy kontaktować się z Biurem Posła Bogusława Sonika.